Historia kościoła i parafii w Krzyżkowicach

Przynależność Krzyżkowic do parafii pszowskiej trwała do 1934 roku, kiedy w Krzyżkowicach stanął własny kościół parafialny.

Ostateczna decyzja budowy kościoła zapadła w 1933 rokubudowa_kosciola. Działkę pod budowę kościoła ofiarował pan Jan Bugdoł, a działkę pod cmentarz w formie zamiany na inną przekazał pan Karol Szolc. Dobrowolne składki, zapomogi, pożyczki wyniosły 93 413 zł. Koszt budowy kościoła wynosił 102 000 zł. Niedobór przeniesiono na gminę kościelną w Krzyżkowicach.
Z dóbr Krzyżkowice Gwarectwo Węglowe „Charlotte” przekazuje grunt o powierzchni 26 mórg dla przyszłego proboszcza oraz 250 metrów sześciennych drzewa nieobronionego. Zwózkę materiałów i prace przygotowawcze rozpoczęto 10 stycznia 1934 roku. Prace murarskie, ciesielskie wykonywał budowniczy pan Walenty Maciejek z Pszowa za cenę 35 523 zł. Po trzech miesiącach przystąpiono do zalewania fundamentów. W kwietniu wmurowano pierwszą cegłę pod boczne wejście od strony zachodniej.

budowa_kosciola_2Budowę kościoła przyśpieszono tak, że 8 grudnia 1934 roku ksiądz kanonik Mikołaj Knosała, proboszcz parafii w Pszowie, poświęcił kościół pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa. Powoli zaczęto przygotowywać się do utworzenia samodzielnej parafii. Księgi metrykalne założono 3 maja 1935 roku. W kwietniu 1935 roku mianowano księdza Wojciecha Urbana, wikarego z Pszowa, rektorem parafii w Krzyżkowicach, by po erygowaniu już samodzielnej parafii 3 listopada 1935 roku awansować go na administratora.

Na pierwszą wizytację 9 czerwca 1936 roku przybył ksiądz biskup Teofil Bromboszcz, podczas której poświęcił cmentarz.

Za czasów ks. Urbana ukończono budowę probostwa i rozpoczęto budowę budynku gospodarczego oraz tzw. marowni, ogrodzono parkanem kościół, probostwo i cmentarz. W kościele postawiono dwa boczne ołtarze Matki Boskiej i Świętej Barbary oraz ławki dla wiernych. Ołtarze wykonał pan Ździebło z Pawłowic oraz krzyż na cmentarzu. Staraniem księdza Urbana zakupiono cztery dzwony z brązu: Barbara (dar górników), Antoni (dar księdza Urbana, ministrantów i kościelnych), Matka Boska (dar gminy Pszów), Izydor (dar rolników i kupców). Sygnaturkę (dzwon konających) na małej wieży przeniesiono z kapliczki świętego Jana Nepomucena. Dzwony poświęcił w maju 1937 roku ksiądz biskup Juliusz Bieniek.

1301153335Pierwszym proboszczem zostaje mianowany 10 lutego 1938 roku ksiądz Karol Pilawa.

Przed rozpoczęciem działań II Wojny Światowej udaje się zakupić i uruchomić organy wykonane przez firmę Klimosz z Rybnika. 3 marca 1942 roku okupant zabrał trzy dzwony. Pozostał jedynie Izydor i sygnaturka w małej wieży. Podczas wojny zainstalowano na wieży zegar o trzech tarczach, wykonany przez firmę Rauscher z Regensburga.

Kościół w 1945 roku, w czasie przechodzenia frontu został uszkodzony, ale uszkodzenia naprawiono już w 1946 roku. Druga wizytacja miała miejsce 25 maja 1948 roku, parafię wizytował ksiądz biskup Juliusz Bieniek.

W okresie represji stalinowskich dla parafii i jej duszpasterza nastąpiły trudne lata. 25 września 1948 roku ksiądz proboszcz Karol Pilawa został aresztowany. Pod nieobecność proboszcza substytutami byli: ksiądz Jerzy Zieliński, ksiądz Franciszek Strauch, ksiądz Paweł Bekiesz, ksiądz Józef Kurażko oraz ksiądz wikariusz Joachim Skorupa. Trudne czasy społeczne i polityczne nie przeszkadzały w stopniowej renowacji kościoła. W 1949 roku ustawiono nowy ołtarz główny, zamówiony jeszcze przed wojną u profesora Maciejewskiego z Krakowa. Obraz Serca Pana Jezusa namalował ksiądz profesor Kaczmarczyk z Krakowa, obraz ufundował pan Józef Jasita. W 1950 roku stanęły na ołtarzu duże figury dłuta profesora Kalfasa, a ołtarz pozłocono. Mimo prześladowań i represji 9 września 1951 roku z Krzyżkowic wyruszyła procesja z figurami i sztandarami około 700 osób na odpust do Pszowa. W 1952 roku pan Masorz z Rybnika dostarczył ornamenty i rzeźby do ambony, natomiast A. Pilawa pozłocił ambonę i odnowił boczne ołtarze.

Kolejne lata były dla wspólnoty parafialnej bardziej szczęśliwe. W trzech kolejnych latach świętowano prymicje księży: Leona Rothera,, Joachima Somerli i Longina Kozuba. Radością dla parafii stał się powrót z więzienia 1 października 1956 roku księdza Karola Pilawy. Wtedy nastąpił okres odrabiania zaniedbań powstałych podczas jego nieobecności w duszpasterstwie i budynkach kościelnych. Zainstalowano aparaturę nagłaśniającą, zamówiono brakujące trzy dzwony w hucie „Małapanew” w Ozimku.
Kolejna wizytacja duszpasterska odbyła się 18 – 19 maja 1958 roku, na którą przybył ksiądz biskup Herbert Bednorz. W czasie wizytacji proboszcz Karol Pilawa poprosił biskupa o wikarego. Pierwszym wikarym w parafii został neoprezbiter ks.Paweł Hahn. Również w tym roku otrzymano zamówione dzwony, które poświęcono i zawieszono na wieży.

W maju 1963 roku parafię wizytował ksiądz biskup Józef Kurpas.
W 1966 roku zakończono instalowanie centralnego ogrzewania w kościele.
Na kolejną wizytację przybył w kwietniu 1969 roku ksiądz biskup Herbert Bednorz.

Z dniem 15 września 1970 roku parafię przejął ksiądz Paweł Hahn. Nominację proboszcza
otrzymał 15 lipca 1971 roku.
W 1974 roku do parafii na wizytację przybył ksiądz biskup Herbert Bednorz. We wrześniu 1978 roku urząd proboszcza objął ksiądz Zdzisław Paszenda.
W 1979 roku ponowna wizytacja biskupa Herberta Bednorza.
Jubileusz 50-lecia parafii obchodzono 1 lipca 1984 roku.
W roku 1984 parafię wizytował biskup Józef Kurpas. 17 marca 1989 roku parafia powitała nowego ordynariusza diecezji katowickiej ks. biskupa Damiana Zimonia.
W 1993 roku parafia liczyła 3750 osób i 390 rodzin.

1301153328W 1991 roku reaktywowano chór „Cecylia”.

10 marca 1993 roku biskup Gerard Bernacki poświęcił nowo wykonany ołtarz boczny Matki Boskiej Fatimskiej. Projekt ołtarza wykonał architekt Stanisław Kwaśniewicz z Katowic. Wyrzeźbienia tego projektu w drewnie podjęli się nasi parafianie, pan Witold Kubek i pan Grzegorz Kupka. Stara figura Matki Boskiej Fatimskiej po renowacji zajęła centralne miejsce w nowym ołtarzu.

Po przejściu ks. Paszendy na emeryturę, od 29 lipca 2000 roku nowym proboszczem został ksiądz Ryszard Anczok.

W 2001 roku rozpoczęto częściowy remont salek katechetycznych oraz kaplicy pogrzebowej. W 2003 roku wykonano parkan wokół cmentarza, malowanie wież kościoła, remont instalacji elektrycznej i elektryfikację dzwonów. W roku 2007 założono nowe żyrandole, reflektory i odnowiono ołtarze oraz figury. W roku 2008 malowano wnętrze kościoła oraz przeprowadzono renowację ławek w kościele.

Po przejściu na emeryturę ks. R. Anczoka, od 26 lipca 2009 roku nowym proboszczem zostaje ksiądz Andrzej Pyrsz.

W  75 roku istnienia parafii, 6 grudnia 2009 roku, uroczystą Mszę świętą odprawił w
naszym kościele metropolita katowicki arcybiskup Damian Zimoń, który w dniach 6 – 7 listopada 2010 roku przeprowadził wizytację kanoniczną.

26 lipca 2015 roku dekretem księdza arcybiskupa Wiktora Skworca, proboszcz ks. A.Pyrsz przeszedł do parafii Narodzenia NMP w Pszowie, a nowym proboszczem  w Krzyżkowicach został ks. Joachim Glanc.

Aktualnie prowadzona jest w parafii  poważna inwestycja – kapitalny remont dachu kościoła. W przyszłości jest planowany nowy cmentarz parafialny wraz z kaplicą pogrzebową ze względu na brak miejsc pochówku na obecnym cmentarzu.

Na terenie parafii znajdują się pięć krzyży przydrożnych, dwie zabytkowe kapliczki przydrożne: kapliczka św. Jana Nepomucena przy ulicy Armii Krajowej 9 (odrestaurowana) oraz kapliczka przy ulicy Kolberga 111 z figurką Matki Bożej (wymagająca remontu), a na terenie osiedla T. Kościuszki znajduję się nowa kapliczka ku czci św. Kamila, patrona chorych.

Opracował: Józef Szarowski
Na podstawie:
Monografia Krzyżkowic
Gazetka Parafialna
Zbiory własne